دانستنی‌های دندان شیری

مجموعه: بهداشت کودکان

 

کودکان در حدود 6 ماهگی اولین دندان شیری خود را درمی‌آورد و تا 5/2 سالگی تکمیل می‌شوند

  با اینکه امروزه بیشتر والدین آگاه، اطلاعات علمی و درستی درباره روند رشد کودک دارند اما گاهی حرف و حدیث‌هایی که می‌شنوند، به نگرانی‌های رایج و طبیعی آنها دامن می‌زند. شاید لازم باشد نگاهی علمی به این باورها و حرف و حدیث‌های رایج که در شبکه‌های مجازی و میان افراد رد و بدل می‌شود، بیندازیم و همزمان با خانه‌تکانی‌های رایج در این روزها، باورهای خود را درباره دندان شیری کودکان خود نیز اصلاح کنیم؛ مثلا درباره روند طبیعی رویش دندان بیشتر والدین می‌دانند که کوچولوی آنها حدود 6 ماهگی اولین دندان شیری خود را درمی‌آورد و تا 5/2 سالگی تعداد دندان‌های شیری‌اش تکمیل می‌شود.
 
تعداد دندان‌های شیری ۱۰ عدد در هر آرواره است که به مرور می‌افتند و ۳۲ دندان دائمی جای آنها را می‌گیرد اما به محض شنیدن آنچه دیگران (به‌ویژه دوستان نزدیک و بزرگ‌ترهای فامیل) می‌گویند، ممکن است سردرگم و وحشت‌زده شوند. در این مطلب برخی از رایج‌ترین گفته‌های عامیانه را ارزیابی و تحلیل کرده‌ایم.
 
باور شماره١
بعضی‌ها می‌گویند چون بچه شما زود دندان درآورده، احتمال خراب شدن دندان‌هایش هم بیشتر است! زود روییدن دندان‌های کودکان هیچ ارتباطی با زودتر پوسیده شدن آنها ندارد، مگر اینکه کودک در شرایطی باشد که تغذیه مناسب و بهداشت کافی دهان و دندان برای وی در نظر گرفته نشود. از آنجایی که تکرر شیر خوردن شبانه در بسیاری از کودکان وجود دارد و یکی از اصلی‌ترین عوامل پوسیدگی‌های دندان در سنین پایین است، والدین باید به محض مشاهده رویش دندان‌های شیری دندان‌ها را با گاز مرطوب یا مسواک‌های انگشتی طی روز تمیز کنند.

باورشماره 2
بعضی‌ها می‌گویند این نشانه خوبی است که کودک شما زودتر از ۶ ماهگی دندان دربیاورد چون معنایش این است که کلسیم بدن مادر در دوران بارداری خوب تامین شده است! زمان رویش دندان‌ها در کودکان از الگوهای ارثی پیروی می‌کند. گرچه محدوده‌های نرمالی برای زمان طبیعی رویش دندان‌ها مشخص شده ولی تا 6ماه اختلاف با محدوده‌های استاندارد موجود طبیعی تلقی می‌شود. بدیهی است تغذیه درست مادر در دوران بارداری در سلامت دندان‌ها و استخوان‌های کودک نقش بسیار موثر و مستقیمی خواهد داشت ولی در مورد زمان رویش دندان‌های کودک و حتی ترتیب رویشی دندان‌ها الگوهای ژنتیکی موثر هستند.

باور شماره ٣

بعضی‌ها می‌گویند بهتر است مراقب آهن دادن به شیرخوار خود باشید. اگر دندان‌ها سیاه شود، دیگر نمی‌توان کاری کرد و دندان زود می‌پوسد! مکمل‌های آهن می‌توانند باعث تغییر رنگ سیاه دندان‌های شیری کودکان شوند ولی پوسیدگی‌زا نیستند. به همین دلیل پس از استفاده از مکمل‌ها باید به کودک آب بدهید و روی سطح دندان‌ها را با گاز مرطوب تمیز کنید. در صورت بهداشت دهانی مناسب و تغذیه درست این تغییر رنگ‌ها تبدیل به پوسیدگی نخواهند شد و اگر دندان‌ها پوسیده نشوند، برداشتن تغییر رنگ‌ها توسط دندان‌پزشک امکان‌پذیر است. اگر پوسیدگی به تغییر رنگ‌ها اضافه شود باید درمان‌های مناسب از قبیل ترمیم یا عصب‌کشی مدنظر قرار گیرد.

منبع

مزایای شیر مادر برای نوزاد

مجموعه: بهداشت کودکان

شیر مادر، شیری است تمیز و عاری از میکروب‌های بیماری‌زا

مزایای شیر مادر

کار شیر دادن تنها تغذیه نیست، بلکه تبادل عاطفی و تقویت روحی است. کودک به هنگام مکیدن پستان، صدای قلب مادر را می‌شنود و آرامش نسبی می‌یابد. این گونه کودکان از نظر روانی و جسمی سالم‌ترند و به عقیده‌ی روان‌شناسان شیر مادر کودکان را شاد و خرسند نگه می‌دارد و حتّی از نظر اخلاقی در کودک اثر مثبتی دارد.

*شیر مادر، شیری است تمیز وعاری از میکروب‌های بیماری‌زا.

* شیر مادر شامل تمام مواد مغذی است که شیرخوار در 4 تا 6 ماهه‌ی اول زندگی به آنها احتیاج دارد و سریع و راحت هضم می‌شود.

* شیر مادر شامل پروتئین و چربی مناسبی است که نیازهای طبیعی شیرخوار را تأمین می‌کند.

* لاکتوز شیر مادر بیش‌تر از سایر شیرها است و این همان چیزی است که شیرخوار انسان به آن احتیاج دارد.

* شیر مادر دارای آب کافی برای شیرخوار است؛ حتّی اگر در آب و هوای گرم زندگی کند.

* شیر مادر به میزان مناسبی نمک، کلسیت و فسفات دارد.

* دارای آنزیم مخصوص لیپاز است که باعث هضم چربی می‌شود.

* شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کم‌تر دچار عفونت می‌گردند؛ زیرا این شیر شامل عوامل مصونیت‌زا در مقابل بیش‌تر بیماری‌های عفونی از جمله عفونت گوش میانی، عفونت خون، مننژیت و هم چنین آنفولانزا و آنسفالیت (التهاب مغز) می‌باشد.

* شیر مادر، مهم‌ترین و ارزنده‌ترین عامل حفاظتی، در مقابل دو قاتل عمده‌ی شیرخواران و کودکان یعنی بیماری‌های اسهالی و عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی است.

* تغذیه با شیر مادر احتمال بروز انواع بیماری‌های ناشی از آلرژی نظیر آسم، اگزما و غیره را به شدت کاهش می‌دهد و در جلوگیری از بیماری‌ها در سنین بلوغ و بالاتر نیز نقش دارد. هم چنین احتمال بروز دیابت جوانان و تعدادی از بیماری‌های دستگاه گوارش در این کودکان کم‌تر از کودکانی است که از شیر مصنوعی تغذیه می‌کنند.

منبع

چگونه بوی بد دهان کودک را از بین ببریم؟

مجموعه: بهداشت کودکان

بوی بد دهان می‌تواند نشانه ‌بیماری‌های دهان و دندان، بیماری‌های مختلف یا حتی عفونت باشد

 گاهی اوقات کودکان هم مانند بزرگسالان دهان‌شان بوی بد می‌دهد. بوی بد دهان می‌تواند نشانه ‌بیماری‌های دهان و دندان، بیماری‌های مختلف یا حتی عفونت باشد. بنابر‌این خیلی مهم است که پدر و مادر‌ها حواسشان به این موضوع باشد.

از عوامل این بدبویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی دهان: اگر فرزندتان از طریق دهان نفس می‌کشد (برای مثال گرفتگی بینی دارد)، باکتری‌های موجود در دهانش بدون دردسر رشد می‌کنند و زیاد می‌شوند!

- جسم خارجی: یک نخود، لوبیا، یک اسباب بازی کوچک، یا شی دیگری که فرزندتان در بینی خود قرار داده ممکن است باعث بوی بد دهان او شده باشد. این اتفاق در کودکان و بچه‌های نوپا‌که معمولا سراغ همه چیز‌می‌روند مشترک است!

- بهداشت نامناسب دهان:‌ باکتری‌های طبیعی در دهان زندگی می‌کنند و روی باقی‌مانده‌ی ذرات غذا بین دندان‌ها، در خط لثه، بر روی سطح زبان و یا بر روی سطح لوزه در پشت گلوی فرزند‌تان تأثیر می‌گذارند. همین باعث بوی بد دهان می‌شود مخصوصا اگر غذا به مدت طولانی در دهان باقی بماند.

- کرم‌خوردگی‌ها،‌جرم دندان یا آبسه‌های دندانی: این‌ها می‌توانند در هر سنی روی دندان بچه‌ها تأثیر بگذارند و باعث بوی بد دهان شوند. معمولا در بروز بیماری‌ها یا التهاب لثه بزرگسالان مقصر هستند اما بچه‌ها در این‌باره تقصیری ندارند.

- خوردن غذاهای تند: اگر فرزندتان از خوردن سبزیجاتی مانند پیاز و سیر لذت می‌برد، باید بدانید که آنها موقتا تا زمانی که در سیستم گوارش او وجود دارند، روی تنفش تأثیر می‌گذارند.

- بیماری یا شرایط خاص: گاهی اوقات عفونت‌های سینوزیت،‌ورم لوزه‌ها و یا حتی آلرژی‌های فصلی می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند. بعضی از کودکان مبتلا به ریفلاکس معده به مری نفس بدبویی دارند.

منبع

روش های از پوشک گرفتن بچه

مجموعه: بهداشت کودکان

بهترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک معمولاً از 18 تا 24 ماهگی است

برای اینکه به راحتی و به درستی کودک را از پوشک بگیرید باید زمان و روش های درست ان را بدانید تا در این راه دچار مشکل نشوید چرا که اگر به درستی در این دوران با کودک رفتار نکنید مطمئنا کار شما سخت تر می شود و نتیجه نخواهد داد.

طبق نظر پزشکان برای آنکه کودک توالت رفتن را بیاموزد ابتدا باید مغز او تکامل یابد و سیستم عصبی مرکزی بتواند مثانه او را کنترل کند. وقتی هنوز مغز کامل نیست، کودک بدون اختیار ادرار می کند یعنی مثانه یا روده ها به محض پرشدن، خالی می شوند. به طور کلی  از 28 ماهگی به بعد، مغز تکامل پیدا می کند و می توانند ادرارشان را کنترل کنند.

 بهترین فصل برای ازپوشک گرفتن بچه فصل بهار و تابستان است .کودک را تشویق کنید اگر ادرار یا مدفوع دارد، بگوید و چند ساعت در روز او را باز بگذارید.

برای شروع  کودک پوشک باشد و موقع دستشویی کودک را باز کنید .

 او را در این مدت در خانه حبس نکنید و بهتر است مواقعی که بیرون از خانه هستید بیشتر مراقب باشید و یادآوری کنید که در مواقع لازم به شما بگوید تا او را به توالت ببرید.

 اگر از کودکتان خواستید روی صندلی توالت بنشیند، اما 10 دقیقه گذشت و او کاری نکرد او را از توالت بیرون ببرید و بعد از چند دقیقه دوباره او را به تولت بازگردانید.

برخی کودکان از مدفوع یا ادرارکردن می ترسند که برای حل این مشکل بهترین راه این است که به او توضیح دهید که این کار بدن او برای دفع مواد مضر است و برای سلامتی او مهم است.

 برای کودکتان یک صندلی توالت کوچک بخرید و به او یاد دهید که هر زمان احساس نیاز کرد، روی آن بنشیند. می توانید این صندلی را در حمام، دستشویی یا اتاق خود کودک قرار دهید.

برای آموختن پاکیزگی باید کودک را تشویق کرد. تشویق های زبانی مثل گفتن  "تو بزرگ شده ای" و تو "مایه افتخار هستی" در کنار تشویق های عملی! مثلا هر بار که کودکتان ادرار یا مدفوعش را کنترل کرد، به او امتیاز بدهید و بعد از اینکه امتیازش به حد خوبی رسید برایش هدیه بخرید.

بعضی بچه های دو تا دو سال و نیمه هم می توانند خودشون پوشکشان را دربیاورند و   دستشویی بروند اما بعضی از انها نه. در هر سنی 1 تا بالاتر ، کودک ، شاید زیاد متوجه نباشه و مجبور باشیم مدام رسیدگی کنیم.

مراقب باشید تا با سرزنش او کار را خراب نکنید .شاید کودک برای چند روز اختیار مدفوع و ادرارش را به دست بیاورد اما بعد از آن دوباره نتواند خود را کنترل کند. در این صورت او را سرزنش نکنید و فقط مرتب توالت رفتن را به او یادآور شوید.

 در طول زمانی که قرار است پاکیزگی را به فرزندتان آموزش دهید، از پوشک های شورتی استفاده کنید تا هم مطمئن باشید همه جا را کثیف نمی کند هم بتواند در صورت تمایل فورا آن را درآورد.

  کودکان در 3 سالگی تقریبا کنترل ادرار و مدفوع را می آموزند اما باز هم کنترل این مساله طی شب کار آسانی نیست و بیشتر کودکان یا آنقدر هوشیار نیستند که خود را کنترل کنند یا توانایی برخاستن از خواب را ندارند. شب ها کودکتان را پوشک کنید و برای چند ماه عصرها که او را می خوابانید، مراقب کنترل ادرارش باشید. 

منبع

نکات مهم درباره واکسیناسیون کودکان

مجموعه: بهداشت کودکان

برنامه واکسیناسیون به منظور پیشگیری از بیماریهای خطرناک تهیه شده است

تا به‌ حال براساس دستور پزشک، کودکتان را برای تزریق واکسن به مراکز بهداشتی برده‌اید اما خوب است چند نکته را درباره ایمن‌سازی کودکان بدانید...

1- برنامه ایمن‌سازی کودکان نارس و یا کم‌ وزن نیز دقیقا مطابق جدول ایمن‌سازی عادی است و تجویز به موقع واکسن‌ها به این کودکان نیز اکیدا توصیه می‌شود.

2- شل بودن مدفوع یا سرماخوردگی مانع از انجام ایمن‌سازی نخواهد بود.

3- سوء‌تغذیه نه تنها مانعی برای ایمن‌سازی نیست بلکه ایمن‌سازی به موقع کودکان مبتلا به سوء تغذیه، اکیدا توصیه می‌شود.

4- برای هیچ واکسنی جز سیاه سرفه محدودیت سنی وجود ندارد و درصورت عدم سابقه ایمن‌سازی باید مطابق برنامه عمل شود.

5- در اختلالات ایمنی، چه اولیه و چه اکتسابی مثل لوسمی (سرطان خون) و… واکسن‌های ویروسی زنده و واکسن ب‌.ث.ژ منع استعمال دارند.

6- در مورد واکسن‌های چند نوبتی مثل فلج اطفال، سه گانه و هپاتیت در صورتی که به هر علت ایمن‌سازی طبق فواصل تعیین شده انجام نشده باشد، لزومی به از سرگرفتن واکسیناسیون نبوده و با احتساب واکسیناسیون قبلی، برنامه ایمن‌سازی طبق جدول مربوطه ادامه داده می‌شود.

7- اگر در تزریق واکسن سه‌گانه (دیفتری ،کزاز، سیاه یرفه )به کودک، تب بالای 40 درجه (درجه مقعدی) و یا تشنج عارض شود، در نوبت‌های بعدی باید از واکسن دوگانه(دیفتری و کزاز) استفاده شود. همچنین اگر به علتی در سن زیر هفت سال واکسن دوگانه به جای سه‌گانه مصرف شود، لازم است جمعا سه نوبت تکرار شود و سه‌گانه اولی به جای یک نوبت محسوب خواهد شد.

8- تزریق واکسن سه‌گانه در کودکانی که دچار ضایعات مغزی پیشرونده ‌باشند ممنوع و باید از واکسن دوگانه استفاده شود.

9- فاصله بین نوبت سوم واکسن سه‌گانه و یادآوری سه‌گانه نباید از شش ماه کمتر باشد.

10- پس از پایان شش سالگی تلقیح واکسن سه‌گانه مجاز نیست و در صورت لزوم باید به جای آن از واکسن دوگانه ویژه بزرگسالان استفاده نموده است.

11- در صورتی که واکسن‌های زنده ویروسی به طور هم‌زمان مورد استفاده قرار نگیرد، باید بین آنها حداقل یک ماه فاصله باشد.

12- باید حتی‌المقدور از تزریق گاماگلوبولین به اطفال خودداری شود مگر در مواردی که پزشک جایز بداند. در این صورت فاصله تجویز واکسن‌های ویروسی زنده ضعیف شده (به جز تب زرد و پولیوی خوراکی poliovirus یا فلج اطفال )، با گاماگلوبولین و فرآورده‌های خونی باید لااقل سه ماه باشد.

13- چناچه تا دو هفته بعد از تلقیح واکسن‌های زنده ویروسی (به جز تب زرد و پولیو خوراکی) به هر علت گاماگلوبولین و فرآورده‌های خونی تزریق شود پس از سه ماه واکسن باید تکرار شود.

منبع